الگوی آینده‌پژوهی در مطالعات راهبردی به روش داده‌بنیاد

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 عضو هیئت علمی دانشگاه عالی دفاع ملی

2 دانشجوی دکترای آینده پژوهی داعا

چکیده

به‌کارگیری دستاوردهای دانش­آینده­پژوهی در حوزه­ مطالعات راهبردی یکی از عوامل اصلی موفقیت طرح­های کلان و بلندمدت هر کشور و یا ‌سازمان به‌شمار‌می‌رود. هدف این تحقیق ارائه الگویی برای به‌کارگیری آینده‌پژوهی در مطالعات راهبردی است. ‌پس سوال این مقاله‌این است که الگوی مناسب جهت به‌کارگیری آینده‌پژوهی در مطالعات راهبردی کدام است؟ این پژوهش از نوع کاربردی – توسعه­ایی است. رویکرد این پژوهش، روش پژوهش آمیخته بوده و برای تجزیه و تحلیل داده‌ها از روش داده‌بنیاد استفاده شده است. جامعه آماری این تحقیق در بخش کیفی تعداد 15 نفر از خبرگان، اندیشمندان، پژوهشگران و اساتید آینده‌پژوهی و مدیریت راهبردی کشور می‌باشند که مورد مصاحبه قرار گرفته­اند. در بخش کمی ‌نیز به تعداد 80 پرسشنامه بین جامعه آماری توزیع و از آنان در خصوص الگوی مورد نظر و روابط بین متغیرها، نظرخواهی به‌عمل‌آمده است. در نهایت الگوی ارائه شده برای به‌کارگیری آینده­پژوهی در مطالعات راهبردی شامل سه بعد (ادراکی یا نهادی، نگاشت آینده و ستاده راهبردی)، شش مولفه (تعیین قلمرو، گردآوری اطلاعات، تعیین عناصر آینده، فرآیند تدوین آینده، نگرش راهبردی و مدیریت راهبردی آینده) و بیست و سه شاخص است که توسط خبرگان ‌جامعه آماری مورد تایید قرار گرفته و روابط بین آنها نیز از طریق نرم­افزار اسمارت پی ال اس تایید شده است.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Designing a Futurology Model in Strategic Studies Based on the Granded Theory

نویسندگان [English]

  • Abdol Rahime Pedram 1
  • Mostafa Borhani 2
1 Academic Member of Supreme National Defense University
2 PhD. student at Futurology in Supreme National Defense University
چکیده [English]

Using achievments of Futures studies in strategic studies, is one of the main sucssess of strategic and long term plans of each country or organization. The goal of this research is to provide a pattern for using Futures studies in strategic studies. So the main question of this article is what is the proper pattern of Futures studing for using in strategic studies. This is an applied- developmental research. The approach of this research is a mixed research method. Grounded theory method was used for data analysis. The statical population of this research is 15 person of Experts, scholars, researchers of Futures studies and strategic studies professors who have been interviewed. In quantitive part of this research, 80 questionaire was distributed beetwen statical community which was asked about the relationship among variables. Finally the provided pattern consists of 3 Dimensions, 6 components and 23 indicators  which is confirmed by the ststical community and relationship between variables approved through the Smart PLS software.
 

کلیدواژه‌ها [English]

  • Futures studies
  • strategic studies
  • Grounded theory
  • future
  • future mapping

مراجع

  • الف. منابع فارسی

    • آقایی­پور، مهتاب؛ احمدی، محمد؛ تقوی گل سفیدی، حسین؛ جدا، نرگس؛ خزایلی، مسعود؛ روحانی، محمد؛ کاشی­پور، میثم؛ موحدی، صادق؛ نیل فروشان،‌ هادی (1387)، بررسی تطبیقی و ترازیابی در نظام‌های آینده‌پژوهی شش کشور، تهران، مرکز آینده­پژوهی علوم و فناوری دفاعی، موسسه آموزشی و تحقیقاتی صنایع دفاعی.
    • اشتراوس، آنسلم و کوربین، جولیت (1387)، اصول روش تحقیق کیفی: نظریه مبنایی، رویه­ها و شیوه­ها، ترجمه بیوک محمدی، تهران، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، چاپ دوم.
    • بیشاپ، پیتر و‌هاینز، اندی (1394)، آموزش در باره‌ آینده، مترجم مسعود منزوی، موسسه آموزشی و تحقیقاتی صنایع دفاعی.
    • پدرام، عبدالرحیم؛ احمدیان، مهدی ( 1394)، آموزه­ها و آزموده­های آینده­پژوهی، موسسه افق آینده‌پژوهی راهبردی، چاپ اول.
    • پدرام، عبدالرحیم؛ جلالی­وند، عباس (1392)، مقدمه­ای بر آینده­پژوهی، روش­شناسی آینده­پژوهی موسسه آموزشی و تحقیقاتی صنایع دفاعی.
    • حاجیانی، ابراهیم (1386)، مطالعات آینده و نقش آن در بررسی­های راهبردی، مجله راهبرد، پاییز 86، شماره 45 .
    • حاجیانی، ابراهیم (1381)، پیش­بینی و آینده­نگری در مطالعات راهبردی، پژوهشکده مطالعات راهبردی.
    • حاجیانی، ابراهیم (1390)، معیارهای ارزیابی روش شناختی تکنیک­های مطالعات آینده، فصلنامه راهبرد، تابستان 1390، شماره 59‌، صص 105 – 77.
    • خزایی، سعید؛ حیدری، امیرهوشنگ؛ کشاورز ترک، عین اله (1394)، طراحی الگوی آینده­پژوهانه اسناد سیاست­گذاری فناوری انقلاب‎اسلامی، فصلنامه علمی- پژوهشی پژوهشنامه انقلاب‎اسلامی- دوره 5، شماره 14، بهار، 1394‌، صص 25-1.
    • شعبانی، احمد؛ محمدی استانی، مرتضی (1396)، نظریه‌پردازی در علم اطلاعات و دانش شناسی با استفاده از روش شناسی عمومی‌لینهام، فصلنامه مطالعات ملی کتابداری و‌سازماندهی اطلاعات، دوره 28، شماره 1.
    • کرامت زاده، عبدالمجید (1395)، طراحی الگویی برای توسعه برنامه‌ریزی راهبردی بر مبنای سناریونگاری در شرایط عدم قطعیت، دانشگاه امام خمینی (ره) قزوین.
    • کوواسا، تئومو (1394)، کاربست آینده نگاری راهبردی در دولت (موردکاوی کشورهای فنلاند، سنگاپور و اتحادیه اروپا)، مترجمان: محسن و مصطفی کشاورز ترک، موسسه افق آینده‌پژوهی راهبردی.
    • ولایی ملکی، مریم (1392)، وبلاگ مدیریت صنعتی، منظور از مدل در تحقیقات علمی‌چیست؟ نگارش یافته توسط مدیر محتوای ایران پژوهان، مجموعه علمی‌و پژوهشی.
    •  وندل، بل (1396)، مبانی آینده‌پژوهی: تاریخچه، اهداف و دانش، مترجمین: مصطفی تقوی و محسن محقق، مرکز آینده‌پژوهی علوم و فناوری دفاعی.

     

    ب. منابع لاتین

    • Chermack, T.J. (2005). Studying scenario planning: Theory research suggestions  and hypotheses. Technological Forecasting and Social Change, 72 (1), 59-73.
    • Godet, Michel, Durance, ph, (2011). Strategic Foresight for Corporate and Regional Development, DUNOD
    • Hines, Andy& Bishop, Peter (Eds.), (2006). Thinking about the Future: Guidelines for the Strategic Foresight. Washington, Social Technologies LLC.
    • Horton, A. (2009). Futures techniques in government policy development: Foresight Horizon Scanning Centre.
    • Neuman, Lawrence, (1997). social research methods: qualitative and quantitative approaches  3d. ed. Boston, Allyn and Bacon.
    • Powell, R.(1999). Recent trends in research: a methodological essay , Library and information Science Research, Vol 21 No.1,pp.91-119
    • Slaughter, R,A. (1996). New Thinking for a new Millennium. Publish -er Routledge. New York.
    • Strauss, A and Corbin, J. (1990). Basics of qualitative research grounded theory proceduresand techniques , London: Sage.
    • Voros, J. (2003). A generic foresight process framework.Foresight, 5(3), 10-21.

مطالعات مدیریت راهبردی دفاع ملی
دوره 4، شماره 14
شهریور 1399
صفحه 135-168

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار