سناریوی منتخب برای تغییر وضع موجود علوم‎انسانی به‌منظور دستیابی به علوم‎انسانی اسلامی با رویکرد نقاط مرجع راهبردی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 نویسنده مسئول- دانش‌آموخته دکتری مدیریت راهبردی دانش، دانشگاه و پژوهشگاه عالی دفاع ملّی و تحقیقات راهبردی

2 دانش‌آموخته دکتری معارف اسلامی و علوم سیاسی و مدرّس دانشگاه

3 مدرّس حوزه و دانشگاه

4 استادیار و عضو هیئت علمی دانشگاه و پژوهشگاه عالی دفاع ملّی و تحقیقات راهبردی

5 استاد و عضو هیئت علمی دانشگاه امام صادق(ع)

چکیده

این مقاله با در پیش گرفتن روش حکمی-اجتهادی و راهبرد پژوهش ترکیبی و چندشیوه­ای، پس از اینکه بنیان مطلوب علوم‎انسانی اسلامی را با تحلیل محتوای بیانات امامین انقلاب اسلامی ارائه کرده است، به‌منظور تحلیل شکاف بین وضع مطلوب با وضع موجود، نظر نمونه­ی خبرگی را مورد پرسش قرار داده است. مطابق یافته­های این مقاله، سناریوی منتخب برای تغییر، سناریوی انقلاب است؛ یعنی هم از نظر منطق تغییر بنیادین و هم از نظر خبرگان و صاحب­نظران، تحوّل یا تغییر علوم‎انسانی رایج و دستیابی به علوم‎انسانی اسلامی صرفاً از طریق وقوع انقلاب پارادایمی و استقرار بنیان (پارادایم) جدید اسلامی قابل تحقّق است. لازمه­ی این امر هم غلبه­ی یک گفتمان راهبردی در فضای فکری و علمی حوزه و دانشگاه است. دالّ مرکزی چنین گفتمانی عبارتست از: «راهبرد تغییر انقلابی»؛ که با اتّخاذ بسته راهبردهای هماهنگ در رویکرد نقاط مرجع راهبردی تکمیل می‎شود. در این مسیر، جنس کار و حرکت از جنس «جنبش و نهضت» است که موجب فعّال شدن فرایند مستمرّ نظریه­پردازی به‌منظور تولید علم اسلامی بر اساس بنیان اسلامی خواهد شد.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Selected scenario for changing the status of the humanities in order to attain the Islamic humanities with the approach of strategic reference points

نویسندگان [English]

  • Seyyed Kazem Ebadi 1
  • Saeed Jalili 2
  • Abbas kabi 3
  • Abbas Chahardoli 4
  • Farshad Shariat 5
1 Corresponding Author - PhD in Strategic Knowledge Management, SNDU
2 . PhD in Islamic Studies and Political Science, Lecturer of the university
3 . Lecturer of the seminary and the university
4 Assistant Professor and Faculty Member of SNDU
5 Professor and faculty member of Imam Sadegh University
چکیده [English]

This article has been carried out through the philosophical-ijtihadi method and the mixed research strategy. After providing the ideal foundation of Islamic Human Sciences by analyzing the contents of the statements of two Imams of the Islamic Revolution, the gap between the desired situation and the current situation has been analyzed via questioning the expert sample. According to the findings of this paper, the selected scenario is "the revolution". Both in terms of the logic of fundamental change and in terms of expert sample, the transformation of the common humanities and the attainment of the Islamic human sciences can be realized merely through the occurrence of a paradigmatic revolution and the establishment of the new Islamic paradigm. This requires the predominance of a strategic discourse in thought and science atmosphere in seminaries and universities. The central elemet of such a discourse is the "revolutionary change strategy", which is complemented by adopting a coordinated strategy package in the strategic reference points approach. In this way, the genus of work is the "movement" which will activate the continuous process of theorizing for the production of Islamic science based on the Islamic foundation.

کلیدواژه‌ها [English]

  • change of human sciences
  • Islamic human sciences
  • foundation
  • paradigm
  • scenario
  • revolution

مراجع

  • الف. منابع فارسی

    • امام خمینی(قدّس سرّه)، صحیفه امام، ، قابل دسترسی در: WWW.Emam.com
    • امام خامنه­ای (مدّظلّه­العالی)، مجموعه بیانات، قابل دسترسی در: WWW.Khamenei.ir
    • ایمان، محمدتقی، (1391)، فلسفه روش تحقیق در علوم‎انسانی، چاپ دوّم (1393)، قم، پژوهشگاه حوزه و دانشگاه.
    • پورحسن، قاسم، (دی1390)، علوم‎انسانیدربسترفرهنگوارزش‌هایاسلامی، مندرج در: چکیده مقالات دومین کنگره ملی علوم‎انسانی، چاپ اول، تهران، پژوهشگاه علوم‎انسانی و مطالعات فرهنگی.
    • پارسانیا، حمید، (پاییز 1392)، نظریه و فرهنگ: روش­شناسی بنیادین تکوین نظریه­های علمی، راهبرد فرهنگ، شماره 23.
    • پیروزمند، علیرضا، (1392)، الگو و راهبرد تحول در علوم‎انسانی، مندرج در: مجموعه مقالات کتاب تحوّل در علوم‎انسانی، همایش بزرگداشت دهمین سالگرد ارتحال استاد فقید سید منیرالدین حسینی الهاشمی (ره)، چاپ اول، قم، کتاب فردا.
    • جلیلی، سعید، (1381)، بنیان اندیشه­ی سیاسی اسلام در قرآن، رساله­ی دکتری، دانشکده معارف و علوم سیاسی، دانشگاه امام صادق علیه­السلام.
    • جوادی آملی، عبدالله، (تابستان 1388)، علم اسلامی، راهبرد فرهنگ، سال دوم، شماره6.
    • حسنی، سیدحمیدرضا؛ درگاه­زاده، محمد، (تابستان 1393)، روش­شناسی تحقق علوم اسلامی از دیدگاه سیدمحمد نقیب العطاس، فصلنامه علمی-پژوهشی راهبرد فرهنگ، سال 7، ش 26.
    • خاکی قراملکی، محمدرضا، (1389)، تحلیل هویت علم دینی و علم مدرن، قم، کتاب فردا.
    • خسروپناه، عبدالحسین، (1394)، روش­شناسی علوم اجتماعی، چاپ اوّل، تهران، مؤسسه پژوهشی حکمت و فلسفه ایران.
    • خلیلی شورینی، سیاوش، (1389)، روش­های پژوهش آمیخته (با تأکید بر بومی­سازی)، چاپ دوّم (1391)، تهران، انتشارات یادواره کتاب.
    • داوری، رضا؛ رضازاده، آرش، (1392)، مدل­سازی معادلات ساختاری، چاپ دوم (1393)، تهران: سازمان انتشارات جهاد دانشگاهی.
    • زالی، نادر، (1393)، آسیب­شناسی الگوهای برنامه­ریزی سنتی و پیشنهاد رویکرد کلان مدرن برنامه­ریزی مبتنی بر تفکّر آینده­پژوهی، مندرج در: مجموعه مقالات سوّمین کنفرانس الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت.
    • ساجدی، ابوالفضل، (آبان 1390)، اسلامی­سازی علوم‎انسانی؛ آسیب­شناسی، نشریه معرفت، شماره 167.
    • سوزنچی، حسین، (بهار 1388)، تأملی در باب بایسته­های تحوّل در علوم‎انسانی؛ حرکت به سمت تحقق علوم‎انسانی اسلامی، مجله راهبرد فرهنگ، شماره 5.
    • عاشوری، مهدی، (1392)، تولید و تکوین علوم‎انسانی اسلامی، چاپ اوّل، تهران، مؤسسه پژوهشی حکمت و فلسفه ایران.
    • عبداللهی، مهدی، (1393)، الگوی تأسیس علوم‎انسانی اسلامی، مندرج در: مجموعه مقالات نخستین کنگره بین­المللی علوم‎انسانی اسلامی، جلد دوم، چاپ اول، تهران، آفتاب توسعه.
    • غلامی، رضا، (1397)، معنا و مبنای علوم‎انسانی اسلامی، چاپ اوّل، تهران، آفتاب توسعه.
    • کاظمینی، سیدمحمدحسین؛ آذربایجانی، مسعود، (1394)،درآمدی بر نظریّه­ی مدیریّت تحوّل در علوم‎انسانی (با تأکید بر نقش محوری عوامل جامعه­شناختی)، مجموعه مقالات دومین کنگره بین­المللی علوم‎انسانی اسلامی، جلد 1، چاپ اوّل، تهران، آفتاب توسعه.
    • گلشنی، مهدی، (زمستان 1389)، چرا علم دینی؟، فصلنامه اسراء، سال سوم، شماره دوم، پیاپی ششم.
    • میرباقری، سیدمحمدمهدی، (1392)، جریان­شناسی تولید علوم‎انسانی اسلامی، مندرج در: مجموعه مقالات کتاب تحول در علوم‎انسانی، جلد دوم، همایش بزرگداشت دهمین سالگرد ارتحال استاد فقید سید منیرالدین حسینی الهاشمی (ره)، چاپ اول، قم، کتاب فردا.
    • مصباح یزدی، علامه محمدتقی، (1391)، سخنرانی در کنگره بین‌المللی علوم انسانی اسلامی، قابل دسترسی در: http://mesbahyazdi.ir/node/3741
    • ملاصدرا، (1360)، رساله­ی سه اصل، تهران، انتشارات مولی.
    • ملکیان، مصطفی، (1393)، درس­گفتار مبانی فلسفه­ی علوم‎انسانی، قابل دسترسی در:

    https://3danet.ir/%D8%AF%D8%B1%D8%B3%E2%80%8C%DA%AF%D9%81%D8%AA%D8%A7%D8%B1-%D9%85%D8%A8%D8%A7%D9%86%DB%8C-%D9%81%D9%84%D8%B3%D9%81%DB%8C-%D8%B9%D9%84%D9%88%D9%85-%D8%A7%D9%86%D8%B3%D8%A7%D9%86%DB%8C/

    http://s6.picofile.com/file/8226218400/01_%D9%85%D8%A8%D8%A7%D9%86%DB%8C_%D9%81%D9%84%D8%B3%D9%81%DB%8C_%D8%B9%D9%84%D9%88%D9%85_%D8%A7%D9%86%D8%B3%D8%A7%D9%86%DB%8C.mp3.html

    • میرزاپور ارمکی،ابوالفضل، (پاییز و زمستان 1390)، اهمیت و ضرورت تحول علوم‎انسانی و تولید علم دینی و راهکارهای تحقق آن، مجله رهیافت، شماره 49.
    • نبویان، سیدمحمود، (1392)، از دانشگاه سکولار به دانشگاه اسلامی، قرارگاه شهید باقری، جزوه مطالعاتی شماره 29.

     

    ب. عربی

    • ابن­سینا، (1960 م)، الشفاء، الهیات، القاهره، نشر وزاره التربیه و التعلیم.
    • الفاروقی، إسماعیل راجی، (١٩٨٣ م.)، أسلمةالمعرفة، المبادئالعامةو خطةالعمل، الأستاذ بجامعة تمبل، بنسلفانیا، الولایات المتحدة الأمریکیة، ترجمة: عبدالوارث سعید، جامعة الکویت، دار البحوث العلمیة بالکویت.

     

    ج. منابع لاتین

    • Adi Setia, (July 2010). Dewesternizing & Islamizing the Sciences: Operationalizing the Neo-Ghazalian, Attasian Vision,  Paper presented at the One-Day Colloquium on Islam & Secularism organized by HAKIM and Curiosity Institute in Kelana Jaya, Selangor , (see www.wia.my).
    • Ahmadi gharache, Ali, et.al, (2014). Feasibility of Codification and Using Human Resource Strategy with SRP Model, International Journal of Research in Organizational Behavior and Human Resource Management, Vol. 2, No.1.
    • Fiegenbaum, Avi, et.al, (March 1996), Strategic Reference Point Theory, Strategic Management Journal, Vol. 17, Issue 3.
    • Fulton, K., Scearce, D., (2004). WHAT IF? The Art of Scenario Thinking for Nonprofits, available at: https://nctc.fws.gov/courses/alc/alc3194/resources/publications/scenario-planning/What_if-Art_of_Scenario_Thinking_for_NonProfits.pdf
    • Gates, Linda Parker, (2010). Strategic Planning with Critical Success Factors and Future Scenarios: An Integrated Strategic Planning Framework, Carnegie Mellon University.
    • Hitt, Michael A., et.al, (2001). The Blackwell Handbooks of Strategic Management, Wiley-Blackwel.
    • Leenders, Gabbay, Avi, (2001). Corporate Social Capital and the Strategic Management Paradigm: A Contingency View on Organizational Performance, University of Groningen, available at: www.rug.nl/research/portal/files/3108630/01b63.pdf
    • Lindgren & Bandhold, (2003). Scenario Planning, the Link between Future and Strategy, first published by Palgrave Macmillan.
    • Muhammad Adil Afridi, (2011). Contribution of Muslim Scientists to the World: an Overview of Some Selected Fields, Assistant Professor, Department of General Studies, KIRKHS, International Islamic University Malaysia, available at: irep.iium.edu.my/34832/1/Contribution_of_Muslim_Scientists.pdf
    • Muhammad Amimul Ahsan, et.al, (2013). International Islamic University, Bangladesh,Islamization of Knowledge: An Agenda for Muslim Intellectuals, Global Journal of Management and Business Research Administration and Management, Volume 13, Issue 10.
    • Sudharshan, Devanathan, et.al, (2013). Robust Limitation Strategies, working paper SES, University of Fribourg, available at: https://doc.rero.ch/record/208725/files/WP_SES_446.pdf

     

مطالعات مدیریت راهبردی دفاع ملی
دوره 4، شماره 15
آذر 1399
صفحه 219-250

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار