1دانشیار مدیریت فرهنگی دانشگاه جامع امام حسین (علیه‌السلام)
2دانشجوی دکتری رشته مدیریت راهبردی فرهنگی دانشگاه و پژوهشگاه عالی دفاع ملی و تحقیقات راهبردی و نویسنده مسئول
چکیده
حیاتی‌ترین عنصر هر جامعه برای رشد و پیشرفت همه‌جانبه، فرهنگ و تعاملات نظام‌مند فرهنگی است. جمهوری اسلامی ایران به‌عنوان یک نظام حکومتی، الگویی منحصر به‌فرد را در جهان مطرح کرده است که تحقق آن نیازمند ارائه دقیق و مشخص مبانی و ترسیم دقیق و روشن مسیر و راهِ دست‌یابی به اهداف است. انقلاب اسلامی ایران، انقلابی فرهنگی است و در تمام اسناد بالادستی و بیانات حضرت امام خمینی (ره) و حضرت امام خامنه‌ای (مدظله‌العالی)، همواره به «فرهنگ» به‌عنوان حیاتی‌ترین عنصر رشد و پیشرفت همه‌جانبه اشاره شده است. مقالة حاضر با هدف «واکاوی الگوی مدیریت راهبردی فرهنگی جمهوری اسلامی ایران» به رشته تحریر درآمده است و بر آن است تا با بررسی مبانی نظری «فرهنگ» و «مدیریت راهبردی فرهنگی»، اصول و مبانی آن را با تکیه بر آموزه‌های دینی شناخته و ضمن استخراج مؤلفه‌ها و شاخص‌های مؤثر در مدیریت راهبردی فرهنگی و ارتباط بین آن‌ها، به «الگوی مدیریت راهبردی فرهنگی جمهوری اسلامی ایران» دست یابد. پژوهش حاضر در حوزة مبانی و مؤلفه‌ها، «توسعه‌ای»، و در حوزة شاخص‌ها و مدل‌سازی «کاربردی» است و با توجه به اهمیت الگوی موردنظر و وجود داده‌های کمّی و کیفی، از «روش کیو» استفاده شده است. بر اساس نتایج تحقیق، بیست‌ویک راهبرد برای برای واکاوی «الگوی مدیریت راهبردی فرهنگی جمهوری اسلامی ایران» پیشنهادگردیدند.
- قرآن کریم. ترجمة ناصر مکارم شیرازی (1376). تهران: دارالقرآن الکریم دفتر مطالعات تاریخ و معارف.
- امام خمینی (ره) (1385). صحیفة نور. قم: مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی نور.
- امام خامنه‌ای (مدظله‌العالی). مجموعة بیانات، قابل دسترس در وب‌گاه:
www.khamenei.ir
- آشوری، داریوش (1393). تعریف‌ها و مفهوم فرهنگ، چاپ سوم، تهران: انتشارات آگاه.
- اسمیت، فیلیپ (1387). درآمدی بر نظریة فرهنگی، ترجمة حسن پویان، تهران: نشر پژوهش‌های فرهنگی.
- بنیانیان، حسن (1388). «مهندسی فرهنگی از نظر تا عمل در جامه ایران»، مجلة سوره، شمارة 43، صص 12-8.
- پیروزمند، علی‌رضا؛ جمالی، مصطفی (1385). الگوی طبقه‌بندی موضوعات در مهندسی فرهنگی کشور، تهران: انتشارات دبیرخانة شورای عالی انقلاب فرهنگی.
- جعفری، محمدتقی (1388). فرهنگ پیرو فرهنگ پیشرو، تهران: موسسة نشر آثار علامه جعفری.
- چهاردولی، عباس (1391). مدل مدیریت راهبردی فرهنگ انتظار با بهره‌گیری از سنت تقدیر و تدبیر. تهران: انتشارات دانشگاه عالی دفاع ملی.
- روحانی، حسن (1386). مهندسی فرهنگی از نظر تا عمل، تهران: انتشرات مجمع تشخیص مصلحت نظام.
- شوالیه، ژان؛ گربران، آلن (1389). فرهنگ نمادها، ترجمة سودابة فضایلی، تهران: نشر جیحون.
- شورای عالی انقلاب فرهنگی (1390). نظام‌نامة تدوین نقشة مهندسی فرهنگی کشور، تهران: نشر دبیرخانة شورا
- شورای عالی انقلاب فرهنگی (1392). نقشة مهندسی فرهنگی کشور، تهران: شورای‌عالی انقلاب فرهنگی.
- علم‌داری، شهرام؛ ادیب، مصطفی (1386). «الگو‌های راهبردی طراحی ساختار مهندسی فرهنگی جهان اسلام»، مجلة مهندسی فرهنگی. شماره 10 و 11، صص 55-44.
- فرهی بوزنجانی، برزو؛ اسکندری، مجتبی (1384). بررسی فرآیند فعالیت‌های کارشناسی و پژوهشی دبیرخانة شورای فرهنگ عمومی، تهران: انتشارات دبیرخانه شورای‌عالی انقلاب فرهنگی.
- فصیحی، سیدحسین (1391). «مبانی و اصول شکوفایی فرهنگی از نظر اسلام»، مجلة پگاه اندیشه، شماره‌های 6 و 7.
- فوزی، یحیی؛ بصیرنیا، غلامرضا (1387). «مبانی نظری دو رویکرد سلبی و ایجابی به مهندسی فرهنگی در ایران پس از انقلاب»، فصل‌نامة پژوهشی مطالعات انقلاب اسلامی، سال چهارم، شمارة 15، صص 234-213.
- کریمی، غلامرضا (1392). راهبرد‌های فعالیت‌های مهندسی فرهنگی ایران در جهان اسلام، تهران: انتشارات پژوهشکدة ارتباطات فرهنگی.
- مرادیان، فیض‌الله (1390). روش‌شناسی کیو، تهران: انتشارات کتاب ماه علوم اجتماعی.
- مشبکی، اصغر؛ خزاعی، آناهیتا (1387). «طراحی مدل عناصر تفکر استراتژیک در سازمان‌های ایرانی»، مجلة مدیریت بازرگانی، شماره 1، صص 105-118.
ابتدای صفحه