شناسایی و اولویت‌بندی عوامل راهبردی مؤثر بر آمایش سرزمینی از منظر امنیت ملی (مورد مطالعه: منطقه جنوب‌شرق ایران)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

دانشیار دانشگاه دافوس آجا

چکیده

امنیت بنیادی‌ترین نیاز هر جامعه و مهم‌ترین عامل دوام زندگی اجتماعی است. آمایش سرزمینی به تنظیم رابطۀ میان انسان، فضا و فعالیت‌های انسان در فضا به‌منظور بهره‌برداری منطقی از تمانی امکانات، علم و تجربه در طول زمان برای نیل به اهداف و راهبردی‌های ملی می‌پردازد. جنوب‌شرق جمهوری اسلامی ایران به لحاظ جایگاه نظامی می‌تواند در اتخاذ استراتژی‌های امنیت ملی و منطقه‌ای نقش ویژه‌ای ایفا نماید و آن را از توان و قابلیت تحرک میان‌اقیانوسی در فعالیت‌های نظامی، تجاری، علمی و اقتصادی برخوردار نماید. هدف پژوهش حاضر شناسایی و اولویت‌بندی عوامل راهبردی مؤثر بر آمایش سرزمینی منطقه جنوب‌شرق ایران از منظر امنیت ملی است. جامعه آماری شامل مسئولین و مقامات لشکری و کشوری متولی آمایش و امنیت به تعداد 250 نفر می‌باشند که به روش نمونه‌گیری تصادفی طبقاتی انتخاب شدند. نوع پژوهش، کاربردی و روش پژوهش توصیفی – تحلیلی است. نتایج تجزیه‌و‌تحلیل آماری در رتبه‌بندی حاصل از آزمون فریدمن نشانگر تأثیر عوامل زیر به‌عنوان عوامل راهبردی مؤثر بر امنیت منطقه جنوب‌شرق ایران است:
 مدیریت سرزمین با میانگین رتبه 4، فعالیت‌های اقتصادی (سطح رفاه عمومی) با میانگین رتبه 2.73، انسان (جمعیت) با میانگین رتبه 2.27 و فضا با میانگین رتبه 1.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Identifying and prioritizing strategic factors affecting on Land use planning from the national security perspective

نویسنده [English]

  • Davoud Agha Mohammadi
Associate professor and faculty member at university of Dafows AJA
چکیده [English]

Security is the most basic need of every society and the most important factor in the survival of life. Land use planning involves the relationship between man, space and human activity in space, in order to exploit logically all possibilities, science and experience over time to achieve national goals and strategies. South-east of Iran in terms of military status can play a special role in the adoption of national security and regional strategies for Iran and it will enjoy the ability and mobility of the intra-ocean in military, commercial, scientific and economic activities. The purpose of this research is to identify and prioritize the strategic factors affecting land use planning of south-east of Iran from the perspective of national security. The statistical population includes civil and military authorities and officials of the government responsible for land use planning and security counted to 250, who are selected by random sampling method. The type of research is applied and research method is descriptive-analytic. The results of statistical analysis in the ranking of Friedman test determine the following factors as an effective strategic factors on the south-east of Iran.
Average ranking for land management is 4, average ranking for economic activities (general welfare level) is 2.73, for human (population) is 2.27 and for space is 1.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Strategic Factors
  • Land management
  • population
  • Space
  • Economic
  • Land use planning
  • national security
  • South-east of Iran
منابع و مآخذ
الف) منابع فارسی
- چوخاچی‌زاده‌مقدم، محمد باقر (1381). آمایش و دفاع سرزمین، مجموعه مقالات همایش آمایش و دفاع سرزمین، تهران: دانشگاه امام حسین (ع).
- حشمت‌زاده، محمدباقر (1381). جزوه درسی شناخت محیط ملی (اجتماعی- فرهنگی)، تهران: دانشگاه و پژوهشگاه عالی دفاع ملی و تحقیقات راهبردی.
- حیدری، عبدالمجید (1383). جغرافیای نظامی، تهران: انتشارات دوره عالی جنگ .
- خنیفر، حسین (1389). درآمدی بر مفهوم آمایش سرزمین و کاربردهای آن در ایران، فصلنامه آمایش سرزمین، شماره دوم، دوره 2.
- ربیعی، علی (1384). تعامل توسعه‌یافتگی و امنیت ملی در کشورهای جهان سوم با تأکید بر کشورهای منتخب، رساله دکتری، تهران: دانشگاه و پژوهشگاه عالی دفاع ملی و تحقیقات راهبردی. 
- رنجبری، کمال (1385). عوامل محیطی اثرگذار بر آمایش سرزمین در استان گیلان، مجموعه مقالات همایش آمایش سرزمین، جایگاه خزر و چشم‌انداز توسعه گیلان، انزلی: انجمن ژئوپلیتیک ایران.
- سائق، یزید (1377). امنیت در کشورهای در حال توسعه، تهران: انتشارات علمی و فرهنگی.
- صباغ کرمانی، مجید (1380). اقتصاد منطقه‌ای، تهران: سمت.
- طحانی، غلامرضا (1393). بررسی نقش آمایش سرزمین در امنیت ملی جمهوری اسلامی ایران، تهران: دانشگاه و پژوهشگاه عالی دفاع ملی و تحقیقات راهبردی.
- عندلیب، علیرضا؛ مطوف، شریف (1388). «توسعه و امنیت در آمایش مناطق مرزی ایران»، فصلنامه باغ نظر، سال ششم، شماره 12، صص 76 – 57.
- کاستل، مانویل (1380). ظهور جامعه شبکه‌ای محور (عصر اطلاعات)، ترجمه احمد علیقلیان و افشین خاکبار، تهران: انتشارات طرح نو.
- کالینز، جان ام. (1383). جغرافیای نظامی، جلد اول، تهران: دانشگاه امام حسین (ع).
- مایکل، پاسیون (1387). «جغرافیای کاربردی» ترجمه رسول صمدزاده، فصلنامه آموزش جغرافیا، شماره 82.
- مبینی دهکردی، رحیم؛ آقامحمدی، داود (1390). فرایندبرنامه ریزی راهبردی  آمایش منطقه‌ای از منظر امنیت ملی، تهران: دانشگاه و پژوهشگاه عالی دفاع ملی و تحقیقات راهبردی.
- مجتهدزاده، پیروز (1379). ایده‌های ژئوپلتیک و واقعیت‌های ایرانی، تهران: انتشارات شیراز.
- مطالعه گروهی داعا (1385). تدوین راهبرد آمایش سرزمین در منطقه جنوب‌شرق ایران از منظر امنیت ملی، تهران: دانشگاه و پژوهشگاه عالی دفاع ملی و تحقیقات راهبردی.
- معین، محمد (1371). تهران: اتشارات امیرکبیر.
ب) منابع انگلیسی
- Mondel,R. (1994). The Changing Face Of National Security. Green Wood Press. London.UK
 
- Namara,R.S.MC. (1968). The Essence Of Security. New york. Harper & Rom.